Niadtong Hunyo 21, 2023, lain-laing mga barangay sa dakbayan ang naapektuhan sa Intertropical Convergence Zone (ITCZ) nga nagdala ug flashfloods ug pagdahili sa yuta, hinungdan nga gideklara ang State of Calamity sa dakbayan sa Malaybalay. Adunay 22 ka barangay ang apektado nga adunay 1,265 ka mag-uuma kansang mga tanom ug fishpond nangadaot. Ang mga mag-uuma nga naapektuhan sa maong kalamidad nisumiter og report ngadto sa City Agriculture Office (CAgO) pinaagi sa ilang tagsa-tagsa ka Agriculture Extension Officers (AEO).
Sa tabang sa City Government of Malaybalay nga gipangulohan ni City Mayor Atty. Jay Warren R. Pabillaran, niadtong Agosto 16, 2023 ang hinabang pinansyal giapod-apod ngadto sa mga mag-uuma pinaagi sa City Agriculture Office (CAgO) ug sa City Treasurers Office (CTO). Matag mag-uuma nga adunay totally damaged nga luna nakadawat ug Php 5,000.00/ha. samtang kadtong adunay partially damage nakadawat og porsiyento sa maong kantidad. Samtang sa fishpond, ang matag mangingisda nakadawat og Php 2,700.00 matag 100 metro kwadrado. Ang kinatibuk-ang tabang nga gihatag sa mga mag-uuma nagkantidad og Php 4,438,302.70.
Ang pundo gikan sa 30% Quick Response Fund sa City Disaster Risk Reduction and Management Office (CDRRMO), nga giaprobahan sa Sangguniang Panglungsod.
Ang aktibidad sa pagpanghatag gitambongan ni Mayor Jay Warren R. Pabillaran, Konsehal Alan Ryann O. Legaspi, CDRRMO Chief Alan J. Comiso, Brgy. Kapitan Emeteria Cordero, ug CAgO OIC Engr. Richard B. Leono.
Si Konsehal Legaspi nagkanayon sa iyang mensahe nga mas maayo nga dili na maapektuhan sa kalamidad ug nga dili na mahitabo pagbalik mao nga iyang giila ang LGU Malaybalay sa paghatag sa maong hinabang.
Si Engr. Leono nipaabot nga ang inisyatiba gikan sa lokal nga panggamhanan sa dakbayan ilabina sa pagpahigayon sa Rapid Damage Assessment and Needs Analysis (RDANA) aron ma-validate ang mga lugar nga adunay kadaot ug mipasalamt siya nga ang CDRRMO mipaambit og pundo gikan sa kinatibuk-ang 30% Quick Response Fund nga Php 44,000,000.00.
Si CDRRMO Chief Comiso midasig sa mga mag-uuma sa pagpugong ug pagpaminus sa mga katalagman pinaagi sa responsableng pagpanguma. Naglaum usab siya nga wala nay mga katalagman nga moabut tungod kay adunay daghang mga hagit sa pagresponde sa mga apektado.
Si Mayor Pabillaran nipadayag nga adunay upat ka mga gobyerno nga nagtabang sa mga mag-uuma, nga mao ang barangay, siyudad, probinsiya, ug nasyonal. Aduna usab cash alang nga gihatag alang sa pagpatrabaho sa mga panimalay nga naapektuhan sa baha. Gipasalamatan usab niya ang mga paningkamot sa CAgO sa paghimo sa kalihokan nga hapsay. Giila dayon niya ang importansya sa mga mag-uuma taliwala sa ubang mga propesyon ug mipahayag nga ang mga mag-uuma makadawat og alokasyon sa mga inputs matag tuig diin siya igo lang gaplastar.
Si Supervising Agriculturist Alcontin niawhag sa mga mag-uuma nga magparehistro sa Registry System for Basic Sectors in Agriculture (RSBSA), moapil sa lain-laing organisasyon sa mga mag-uuma sama sa Rice/Corn/High Value Commercial Crops Farmer Associations, Rural Improvement Club, 4H Youth Club,
Agricultural Cooperatives, ug sa Agri-preneur Association aron dali sila makadawat og lain-laing serbisyo sa CAgO. Nihatag dayon siya ug impormasyon bahin sa Philippine Crop Insurance Corporation (PCIC) nga naghatag ug insurance sa mga mag-uuma batok sa mga natural nga kalamidad, mga sakit sa tanom ug mga peste sa ilang mga humay ug mais ingon man sa ubang mga tanom.
Report: GECEL QUINQUIÑO-OCON – City Agri-NADA